Nieuwsbericht Hoe wordt de veiligheid van de dijken geregeld? En wat is het onderhouds- en inspectieregime van de Geulduiker
Bericht van Rijkswaterstaat
In een overleg tussen het Waterschap Limburg, de gemeente en het actiecomité Water-Stop.NU werd gevraagd naar informatie over twee onderwerpen: hoe wordt de veiligheid van de dijken geregeld en hoe is het onderhoud en de inspectie van de Geulduiker geregeld. De antwoorden hierop vindt u hieronder.
Het is geen kant-en-klare, simpele informatie. Maar via de linkjes in de tekst komt u op allerlei websites waar u meer informatie vindt.
Dijken langs Julianakanaal en Grensmaas
De dijken langs het Julianakanaal zijn aangewezen als zogenaamde "regionale waterkeringen". Voor deze regionale waterkeringen hebben de provincies en waterschappen samen vastgesteld aan welke veiligheidseisen (veiligheidsnormering) ze moeten voldoen (de zogenaamde IPO-systematiek).
De dijken langs het Julianaakanaal horen in de normeringsklasse III met een overschrijdingsfrequentie van 1/100. Dat betekent dat de dijken bestand moeten zijn tegen hoge waterstanden die eens per honderd jaar voorkomen.
Regionale keringen (dijken) worden elke zes jaar geïnspecteerd / onderzocht. De dijken langs het Julianakanaal zijn in 2020 onderzocht. De dijken tussen Meerssen en Elsloo (dijktraject 402) werden toen beoordeeld als 'voldoende'.
Een uitgebreidere uitleg over hoe dijken (regionale keringen) worden onderhouden en hoe we de veiligheid ervan in de gaten houden, vindt u op de website van de helpdesk water. Op die website vindt u onder het kopje 'crisismanagement water' ook uitgebreide informatie over hoe Rijkswaterstaat handelt in crisissituaties.
Bij de Grensmaas is het ingewikkelder dan bij het Julianakanaal. Aan de westzijde van het kanaal komen verschillende soorten keringen/dijken bij elkaar. Die ook elk op een andere manier en binnen een andere tijd gecontroleerd worden. Een deel van de keringen in het stroomgebied van de Grensmaas is aangewezen als zogenaamde 'primaire kering'. Op de website van het waterveiligheidsportaal en de helpdesk water vindt u uitgebreide informatie hierover.
Onderhouds- en inspectieregime Geulduiker
Rijkswaterstaat maakt onderscheid tussen vast onderhoud en variabel oftwel 'groot' onderhoud. Bij vast onderhoud staat het dagelijks functioneren van bijvoorbeeld de Geulduiker. Als dat nodig is, voeren we kleine werkzaamheden uit, zodat de duiker goed blijft werken. Bij variabel of 'groot' onderhoud bekijkt/comtroleert Rijkswaterstaat de Geulduiker uitgebreid. Daarna maken we een planning voor eventuele werkzaamheden en reparaties die we moeten doen.
Vast onderhoud
Rijkswaterstaat werkt met prestatiecontracten voor het vaste onderhoud aan een gebied dat zij beheert. Dat geldt ook voor de Geulduiker. Meer informatie over deze contracten vindt u via deze link. Binnen deze contractvorm is het bedrijf dat de onderhoudsopdracht krijgt verantwoordelijk voor het onderhouden van een gebied, met bijvoorbeeld de bruggen en duikers die daarbij horen. Dit bedrijf moet tijdens de looptijd van het contract aan alle vooraf gestelde eisen blijven voldoen.
Bij de Geulduiker moet het bedrijf ervoor zorgen dat de functie van de duiker gewaarborgd is. Met andere woorden: de duiker moet (Geul)water afvoeren. Er zijn geen aparte (maatwerk)afspraken vastgelegd over manier waarop de opdrachtnemer dit werk uitvoert. Het is onderdeel van het regulier beheer door dit bedrijf.
In de praktijk betekent dit dat het bedrijf de Geulduiker controleert (schouwt) en indien nodig het drijfvuil (stroomopwaarts van de duiker) verwijderd. De controle gebeurt op dit moment gemiddeld een keer per twee weken. Op basis hiervan verwijdert het bedrijf bijvoorbeeld enkele keren per jaar drijfafval. Meestal lukt dit met kleine apparaten. Soms moet hiervoor een kraan worden geregeld.
Variabel of 'groot' onderhoud
Daarnaast moet er van tijd tot tijd groot onderhoud worden gepleegd aan de constructie van de Geulduiker. Om te zien in welke staat de duiker zich bevindt en wat er nodig is aan groter onderhoud, voeren we een keer in de zes jaar uitgebreide inspecties uit.
Uit deze inspecties volgt een advies. Bijvoorbeeld het beton van de duiker moet worden hersteld en in welk jaar dat moet gebeuren.
De laatste uitgebreide inspectie van de Geulduiker was gepland in 2021. Echter, voordat we deze konden uitvoeren, gebeurde de waterramp van juli 2021. Tijdens de ramp werd ook schade aangericht aan de Geulduiker.
Na de waterramp zijn verschillende herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan de Geulduiker. Tijdens deze herstelwerkzaamheden hebben we de duiker ook uitgebreid geïnspecteerd. De uitgebreide inspectie (die eigenlijk gepland was in 2021) is dus gecombineerd met de herstelwerkzaamheden en het verwijderen van slib en afval (januari 2022). Uit de uitgebreide inspectie blijkt onder andere dat we na 2026 herstelwerkzaamheden moeten uitvoeren aan de betonconstructie en de leuningen van de Geulduiker. Deze werkzaamheden worden ingepland.